Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Ahmet Hamdi Tanpınar, 23 Haziran 1901 tarihinde İstanbul’da doğdu. Doğduğu İstanbul’da başladığı öğrenim hayatını, kadılık yapan babasının görev yaptığı Anadolu’nun çeşitli şehir ve kasabalarında sürdürdü. On üç yaşındayken Musul’da annesini kaybetti. Bu ölüm ve iki yıl sonra babasının tayin edildiği Antalya, onun iç dünyasında, eserlerine de yansıyacak derin izler bıraktı. Liseyi Antalya’da bitirdikten sonra 1919’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne girdi. Burada, başta derinden etkilendiği hocası Yahya Kemal olmak üzere, geniş bir edebiyat çevresine katıldı. İlk şiirleri 1921’de Yahya Kemal ve etrafındaki gençlerin çıkardığı Dergâh dergisinde yayımlandı. 1923’te Erzurum Lisesi’nde başladığı edebiyat öğretmenliğini Konya, Ankara ve İstanbul’da sürdürdü. 1933’te Ahmet Haşim‘in ölümü üzerine boşalan Güzel Sanatlar Akademisi sanat tarihi hocalığına getirildi. 1939’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde açılan kürsüye Yeni Türk Edebiyatı profesörü olarak atandı. 1942’de Maraş milletvekili olarak meclise girdi. Bir süre Millî Eğitim Bakanlığı müfettişliği yaptıktan sonra İstanbul Üniversitesindeki kürsüsüne döndü. 23 Ocak 1962 tarihinde geçirdiği kalp krizi neticesinde İstanbul’da vefat etti.

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Edebi Kişiliği

• Ahmet Hamdi Tanpınar, şiir, hikâye, roman, deneme, makale ve edebiyat tarihi türlerinde eserler vermiştir.
• Şiirlerini sade bir dille ve hece ölçüsüyle yazmıştır. Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’den etkilenmesine rağmen aruz ölçüsünü hiç kullanmamıştır.
• Sembolizmden etkilenmiş, saf şiir anlayışı doğrultusunda eserler vermiştir.
• Eserlerinde Doğu – Batı sorununa, İstanbul’un tabiat, tarih ve kültür güzelliklerine, rüya, musiki, masal, zaman kavramlarına geniş yer ayırmıştır.
• Zaman şairi olarak bilinir. “Ne İçindeyim Zamanın” ve “Bursa’da Zaman” Ahmet Hamdi Tanpınar’ın en sevilen şiirlerindendir.
• Sırasıyla Ankara, Erzurum, Konya, Bursa, İstanbul ve kentlerini; doğal, tarihsel ve kültürel yapılarıyla anlattığı “Beş Şehir” önemli eserleri arasındadır.
• Romanlarında psikolojik tahlillere önemine eğildi. Roman ve öykülerinde sanatı bir söyleyişe ve soyut sözcüklere yer verdi.
• Nesirlerinde şiirsel bir anlatımı vardır.
• “Huzur” isimli romanı edebiyatımızın yapı taşlarındandır. Bu eserinde aşkı, psikolojiyi ve Doğu-Batı karşıtlığını işler. Kişilerinin adlarının verildiği dört bölümden oluşur: İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz.

Ahmet Hamdi Tanpınar Eserleri

Şiir
Bütün Şiirleri

Roman
Mahur Beste
Huzur
Sahnenin Dışındakiler
Saatleri Ayarlama Enstitüsü
Aydaki Kadın

Hikâye
Abdullah Efendi’nin Rüyaları
Yaz Yağmuru

Deneme
Beş Şehir
Yaşadığım Gibi

Araştırma-İnceleme
Tevfik Fikret
Namık Kemal
Yahya Kemal
19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi