Azra Erhat Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Azra Erhat, 4 Haziran 1915 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Ailesi, işgal yıllarında Avrupa’ya geçince ilkokulu Viyana’da tamamlamıştır. Bu sayede erken yaşta Almanca öğrenmiştir. Babasının işleri nedeniyle Belçika’ya taşınmaları üzerine ortaokulu da Brüksel’de okumuştur. Bu şehirde Eski Yunanca ve Latince dersleri almıştır. Babasının ölümü üzerine İstanbul’a gelerek İstanbul Üniversitesi Filoloji bölümünü bitirmiştir. 1936 yılında Ankara Üniversitesi Dil-Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin “mütercim” kadrosunda işe başlamıştır. Burada doçentliğe kadar yükselmiştir. Ankara’da bulunduğu sırada dönemin ünlü yazar ve şairleriyle arkadaşlık kurmuştur. 1948 yılında, eski eşinin Macar olması gerekçe gösterilerek üniversiteden uzaklaştırılmıştır. İstanbul’a döndükten sonra çeşitli dergilerde yazılar yazmış, edebiyatın pek çok türünde eser vermiştir. Yunan ve Roma dillerinde uzman olan sanatçı, Yunan klasiklerinden yaptığı çevirilerle adını duyurmuştur. 12 Mart muhtırasının ardından dört ay boyunca tutuklu kalmıştır. 6 Eylül 1982’de İstanbul’da hayatını kaybeden sanatçı Üsküdar’a defnedilmiştir.

Azra Erhat Edebi Kişiliği

Deneme, inceleme, gezi yazısı türlerinde eserler vermiş, Türk edebiyatını Antik Yunan edebiyatı ile tanıştırmıştır.
A. Kadir’le birlikte Homeros’un “İlyada” destanını tercüme ederek TDK Çeviri Ödülü’nü almıştır. Ayrıca Sophokles, Aristophanes gibi yazarların eserlerini de dilimize kazandırmıştır.
Yunan ve Roma mitolojisi ile de ilgilenmiştir. 1972 yılında yayımladığı “Mitoloji Sözlüğü” halen alanının en yetkin eserleri içinde gösterilir.
Hümanist anlayışın öncülerinden olan sanatçı, Türk kültürünün kökenini Anadolu’daki eski Yunan uygarlıklarına dayandıran ve Anadolu kültürlerini bir bütün olarak gören Halikarnas Balıkçısı ve Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte “Mavi Anadoluculuk” akımını başlatmıştır.
Bu düşünceyle yazdığı gezi yazılarına “Mavi Anadolu” ve “Mavi Yolculuk” adını vermiştir. Adım adım gezdiği Anadolu’yu hoş ve zarif bir dil ile yazıya dökmüştür.
Yazko Çeviri Dergisi yazarın ölümünden sonra 1983’ten itibaren yazarın adına “Azra Erhat Çeviri Ödülü” düzenlemiş, ödül her yıl yazarın ölüm yıl dönümünde verilmektedir.