edebiyatimiz.com Yeni müfredata uygun ders notları
Hayatı
Âşık Mahzuni Şerif, 17 Kasım 1939’da Kahramanmaraş’ın Afşin ilçesine bağlı Berçenek Köyü’nde dünyaya gelmiştir. Asıl adı Şerif Cırık olan sanatçı, babasının ölümü üzerine aldığı “Mahzuni” mahlasıyla tanınmıştır, bu mahlası üzgün ve melankolik ruh halini ifade etmektedir. Doğduğu köyde ilkokul eğitimi almış ve daha sonra Lütfi Mehmet Efendi Medresesi’nde Kur’an eğitimi görmüştür. Köylerine bir ilkokul açılmasının ardından eğitimine köyünde devam etmiştir.
Askerî okullarda eğitim görme arzusuyla Mersin Üçüncü Astsubay Hazırlama Okulu’na kaydolmuş, ardından Ankara Ordonat Tekniker Okulu’na devam etmiştir. Ancak çeşitli sebeplerle eğitimini tamamlayamamıştır. Ayrıca, Kuleli Askeri Lisesi’ne devam etmiş fakat maddi zorluklar nedeniyle bu eğitimi de yarıda bırakmak zorunda kalmıştır.
Türkiye’de siyasi olaylara da duyarlı bir şekilde yaklaşmış ve şiirlerinde sıkça siyasi vurgular yapmıştır. Özellikle 12 Mart 1971 askeri müdahalesi sonrasında dönemin hükümetini eleştiren şiirleri nedeniyle tutuklanmış ve hapis cezaları almıştır. Ancak bu durum onun toplumsal duyarlılığını ve sanatındaki özgün duruşunu daha da pekiştirmiştir. Kendisine uygulanan baskılar nedeniyle yurt dışına çıkmak zorunda kalmış, 17 Mayıs 2002’de Almanya’nın Köln şehrinde vefat etmiştir. Vasiyeti üzerine Nevşehir’in Hacı Bektaş ilçesindeki Hacı Bektaş-ı Veli Türbesi’nde toprağa verilmiştir.
Mahzuni Şerif Edebi Kişiliği
- Türk halk ozanlığı geleneğinin 20. yüzyıldaki en önemli temsilcilerinden biri olarak bilinmektedir.
- Teknolojik gelişmelerden faydalanmış ve 58 kaset doldurmuştur. Ayrıca birçok radyo ve televizyon programına katışmış, hakkında nice belgeseller çekilmiştir.
- Şiirlerinde genellikle toplumsal olaylara, halkın yaşam mücadelesine ve adaletsizliklere vurgu yapmıştır. Ozanlığını geleneksel kalıplardan uzaklaşarak, gerçek olaylardan ve halkın günlük yaşamından ilham alarak şekillendirmiştir. Bu yaklaşımıyla Mahzuni, âşıklık geleneğine yeni bir soluk getirmiş geniş bir dinleyici kitlesini etkilemiştir.
- Şiirlerinde din ve tasavvuf, Alevilik-Bektaşilik, halk kültürü ve toplumcu sanat anlayışı önemli bir arka plan oluşturmuştur.
- Kendine ait güfteler ve bestelediği türkülerle tanınan Mahzuni’nin eserlerindeki derinlik, onu halk müziğinin önde gelen temsilcilerinden biri yapmıştır. Toplamda 430’a yakın türküsü bulunan Mahzuni Şerif’in, halk arasında popülerliği ve son derece etkisi geniş olmuştur.
- Şiirlerinde sıkça vatan sevgisi ve Türk kültürüne ait değerler ön plana çıkar. Türkiye’nin sosyal ve kültürel yapısını derinlemesine kavramış bir sanatçı olarak, eserlerinde bu değerlere sıkça vurgu yapar.
- “Dom Dom kurşunu”, “Sarhoş”, “İşte Gidiyorum Çeşmi Siyahım”, “Yuh Yuh” gibi ölümsüz şiirlere imzasını atmıştır.
