edebiyatimiz.com Yeni müfredata uygun ders notları
Hayatı
Asıl adı Emrullah İlhan Birsen olan İlhan Berk, 18 Kasım 1918 tarihinde Manisa’da doğdu. Veli ve Hesna çiftinin en küçük çocuğudur. İlkokul yıllarında edebiyat ilgisi Azmi Bey’in rehberliğinde okul gazetesini çıkarmasıyla başlamıştır. Ortaokulda Türkçe öğretmeni Halime Hanım’ın etkisiyle edebiyat sevgisi ve yazı yazma tutkusu gelişmiştir. İlk şiirleri Halkevlerinin çıkardığı Uyanış dergisinde yayımlanmıştır. Öğretmen Okulu’nda eğitim gördükten sonra Giresun ve Zonguldak gibi şehirlerde görev yapmıştır.
İlhan Berk, Fransızca eğitimi aldıktan sonra Ziraat Bankası’nda çevirmen olarak çalışmış ve Ankara’ya yerleşmiştir. İkinci Yeni hareketinin önemli isimlerinden biri olan Berk, şiirlerinde Batı edebiyatından etkilenmiş ve farklı bir şiir anlayışı geliştirmiştir. Ayrıca resim sanatıyla da ilgilenmiş ve resim sergileri düzenlemiştir.
Kariyeri boyunca birçok ödül kazanmış olan Berk, yazı hayatı boyunca Hürriyet Gösteri ve Adam Sanat dergilerinde de denemeler yazmıştır. 28 Ağustos 2008’de prostat kanserinden vefat etmiş ve Bodrum Türbe Mezarlığı’na defnedilmiştir.
İlhan Berk Edebi Kişiliği
- İlhan Berk, İkinci Yeni anlayışının önde gelen şairlerindendir.
- Şiirde sürekli değişimi ilke edinmiş, şiir dilinde aşırı ve beklenmedik denemelere girişmiştir.
- Önceleri Ahmet Haşim, Necip Fazıl gibi şairlerden, sonra Nazım Hikmet kaynaklı toplumcu gerçekçilerden esinlenmiş, ardından Garip anlayışına yaklaşmış, en son İkinci Yeni şiirinde karar kılmıştır.
- İkinci Yeni şiirini benimsemeden önceki şiirlerini “Güneşi Yakanların Selamı” adlı kitabında toplamıştır.
- 1953’te yazdığı Saint-Antoine’ın Güvercinleri adlı şiiriyle, edebî anlayışının son durağı olarak İkinci Yeni hareketine katılmıştır.
- 1955’ten sonra sürrealist şiirden alınan serbest yazı, otomatik şiir anlayışıyla imgeye ve çağrışıma dayalı bir şiir dili kurmuş, İkinci Yeni şiirini en ileri seviyeye çıkarmıştır.
- Nesneleri genel görüntünün dışına çıkararak aşırı soyutlamaya gitmiştir.
- Şiir dünyasında hep bir arayış içinde olan sanatçı, kimi zaman şiirde konuyu yok etme deneyine girişmiş, bazen de geleneksel şiirin klasik kalıplarından (türkü biçimlerinden, beyitlerden) yararlanmıştır.
- Yaklaşık elli yıl, İkinci Yeni’nin ilkeleri doğrultusunda şiir çalışmalarına devam etmiş, böylece İkinci Yeni’nin öncüsü, savunucusu ve en sadık üyesi olmuştur.
- “Aykırılık, sürekli değişim, dilin sınırlarını zorlamak, soyutluk” onun şiirlerinin karakteristik özelliği olmuştur.
- “Günaydın Yeryüzü”, “İstanbul”, “Türkiye Şarkısı” kitaplarında Türkçeyi günlük kullanımın ötesine taşıyacak derecede değiştirmiş, destansı bir üslupla toplumsal özlemleri dile getirmiştir.
- “Galile Denizi”, “Köroğlu”, “Çivi Yazısı”, “Mısırkalyoniğne” kitaplarındaki şiirlerinde anlam yaratmak için anlamsızlığa yöneldiği, iç mantığı olmayan bir yöntemi seçtiği gerekçesiyle edebiyat dünyası tarafından eleştirilmiştir.
- Önemli şiir kitaplarından olan “Galile Denizi”nde İstanbul’a, insanlara, yapı ve nesnelere yönelerek Osmanlı ve Bizans uygarlığını ele almıştır.
- Tarih, cinsellik, kent, sokak, insan, nesne, yapı gibi temaları işlemiştir.
- Birçok şiirinde Walt Whitman, Apollianire ve Neruda’yı anımsatan bir hava vardır.
- Şiirle ilgili görüşlerini Şairin Toprağı, İnferno, Kanatlı At, Poetika kitaplarında toplamıştır.
- 1979’da TDK Şiir Ödülü’nü, 1980’de Necatigil Şiir Ödülü’nü, 1983’te Yeditepe Şiir Armağanı’nı, 1988’de Simavi Vakfı Edebiyat Ödülü’nü almıştır.
İlhan Berk’in Eserleri
Şiir
Güneşi Yakanların Selamı
Galile Denizi
İstanbul
Günaydın Yeryüzü
Türkiye Şarkısı
Köroğlu
İstanbul Kitabı
Kitaplar Kitabı
Deniz Eskisi,
Çivi Yazısı
Güzel Irmak
Avluya Düşen Gölge
Mısırkalyoniğne
Âşıkane,
Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum
Düzyazı
Şairin Toprağı
İnferno
Kanatlı At
Poetika
Günlük
El Yazılarına Vuruyor Güneş
