Recep Bilginer Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Recep Bilginer, 15 Mayıs 1922’de Adana’da doğdu. Tatarağası unvanına sahip büyük bir ailenin çocuğuydu. Babası Mustafa Bey ve annesi Hamide Hanım’dır. Çocukluğunda geçirdiği sıtma hastalığı nedeniyle uzun süre tedavi gördü. 1929’da okula başlayan Bilginer, gözlerinde rahatsızlık bulunanların İnkılâp İlkokulu’na nakledildiği bir göz taraması sonucu eğitimine burada devam etti. İlkokul dördüncü sınıftayken annesini, dört yıl sonra da babasını kaybetti. Babasının ölümünden sonra ağabeyi Kadir Bilginer, Konya’nın Beyşehir ilçesine memur olarak atanınca Recep Bilginer de eğitimine burada devam etti.

1940 yılında Konya Lisesi’ni bitirdi ve ardından İstanbul Gazetecilik Enstitüsü’nde bir yıl okudu. 1944 yılında askerlik dönüşü Vatan gazetesinde çalışmaya başlayan Bilginer, düşünce, siyaset ve edebiyat dergileri çıkardı. Bu yayınlar arasında Düşünce, Yeni Çağ, Akın, Tasvir, Söz Milletin gibi günlük gazeteler ve Türk’e Doğru, Bozkır, Eskişehir Gazetesi, Ses Işık gibi süreli yayınlar bulunuyordu. “Milletimin Efendisi İşte Bu” adlı şiirinin alıntı olarak yayımlanması üzerine “hükümetin manevi şahsına ve zabıta kuvvetlerine neşren hakaret etmek” suçlamasıyla tutuklandı ve bir süre cezaevinde kaldıktan sonra kefaletle serbest bırakıldı.

1945 yılında ilk eşi İclâl Hanımefendi ile evlenen Bilginer’in Engin ve Tülay adında iki çocuğu oldu. Uzun yıllar gazetecilik ve tiyatro ile uğraşan sanatçı, 17 Haziran 2005’te kalp yetmezliği sonucu vefat etti.

Recep Bilginer Edebi Kişiliği

Recep Bilginer, Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu’nun önde gelen yazarlarındandır.
Tiyatrolarında tarihsel kişi ve olaylara, toplumsal aksaklıklara, köy sorunlarına. Güneydoğu Anadolu köylerindeki cehalet ve törelere, bireyin toplumla çatışmasına, aile içi ilişkilere yer verdi.
Eserlerinin konusunu toplumsal sorunlardan ve yakın çevresinde gözlemlediği olaylardan seçti.
Gücünü gazetecilikten alan bir yazar olarak teknik yönden güçlü ve dramatik yönü ağır basan oyunlar kaleme aldı.
Bazı oyunları Devlet Tiyatrosu ve şehir tiyatroları tarafından sahnelenen Recep Bilginer, 1998’de Kültür Bakanlığı tarafından Devlet Sanatçısı unvanına layık görüldü.
“İsyancılar”da 1947’dee Mersin’in Aslanköyü’ndeki muhtar seçiminde köylülerin sandıklarına sahip çıkarak istemedikleri muhtarın oyununu bozma çabalarını ve bunun sonucunda isyancı olarak nitelendirilmelerini işlemiştir.
“Sarı Naciye” oyununda erkek egemenliğinin hâkim olduğu kırsal kesimde kadınların yaşadığı dramı anlatır. Torosların bir orman köyünde Avşar aşiretinden olan baba, oğul ve kızın geçim sıkıntısı çekmesi, babasının istememesine rağmen kızı Naciye’nin, pamuk tarlalarına ırgat toplamaya gelen elçiyle beraber Çukurova’ya inmesi, babanın ona ceza vermek için peşine düşmesi eserin olay örgüsünü oluşturur.
“Ben Devletim” adlı oyununda vatandaşın yöneticilerle kurduğu ilişkilerde haksızlık yapmadan ve hakkını da yedirmeden haksızlıkla mücadele etmesi gerektiğini anlatır.
“Parkta Bir Sonbahar Günüydü” oyununda parkta tanışan ve birbirleriyle evlenen iki yaşlı ve yalnız insanı anlatır. Yazar, daha sonra bu oyunu senaryolaştırmış ve bu eser TRT’de yayımlanmıştır.
“Karım ve Kızım” ile “Kıskanç” isimli oyunlarında aile İlişkilerindeki yozlaşmayı ve anlaşmazlıkları konu edinir.
“Yunus Emre” adlı oyununda manevi ve kültür tarihimizin önemli simalarından olan Yunus Emre’yi konu edinmiştir. Oyun, İlme Hizmet Vakfı Yunus Emre Büyük Ödülü ve TDK Oyun Ödülü’ne layık görülmüştür.

Recep Bilginer Eserleri

Tiyatro
İsyancılar
Sarı Naciye
Gazeteciden Dost
Parkta Bir Sonbahar Günüydü
Yunus Emre
Mevlana
İnsan Bir Düşüncedir
Hapiste Bir Gazeteci
Zenginler Hükümeti
Soruların Gündeminde
Unutulmasınlar Diye
Ben Devletim
Kadınlar
Son Misafir
Kardeşler Koyunun Üç İhtiyarı
Utanç Dünyası
Karım ve Kızım
Kıskanç