Sabahattin Ali Değirmen – Özet, Olay Örgüsü, Kişiler

A) Değirmen Kısa Özet

Hikâye, olaylara tanık olan bir anlatıcı tarafından okuyucuya aktarılıyor. Yaklaşık otuz kişiden oluşan bir çingene kafilesi Edremit’e doğru göçerken bir değirmenin etrafında konaklamaya karar verir. Sazlı sözlü eğlencelerle yöre halkının sevgisini kazanan ekibe değirmenci son derece iyi davranır. Özellikle klarnet çalan Atmaca’ya büyük ilgi vardır. Aradan geçen birkaç günden sonra Atmaca’da değişiklikler başlar. Atmaca, değirmencinin kızına açık olmuştur. Ona evlenmeyi, hatta gerekiyorsa birlikte kaçmayı teklif eder. Kız, Atmaca’ya âşık olmasına rağmen bu teklifleri reddeder. Zira küçüklüğünde kolunu değirmene kaptıran kız, tek kola yaşamaktadır ve ilerde bunun sorun olacağını düşünür. Kafilenin yola koyulmasından bir gün evvel, büyük bir fırtına olmasına rağmen eğlence tertip edilir. Değirmenin içinde klarnetine var gücüyle üfleyen Atmaca, dinleyenleri adeta mest eder. Müzik bittiğinde değirmenin çarkına yanaşır ve kolunu çarka sokar. Artık o da hayatına, sevdiği kız gibi, tek kol ile devam edecektir.

B) Yapı Unsurları

a) Değirmen Hikâyesi Olay Örgüsü

• Çingene kafilesinin değirmen etrafında konaklaması
• Atmacanın, değirmencinin kızına âşık olması
• Kızın, ilerde sakatlığının aşklarına engel olabileceği düşüncesiyle Atmaca’yı reddetmesi
• Atmacanın, değirmene kasten kolunu sokarak sevdiği kız ile eşit duruma gelmesi

b) Kişiler

Anlatıcı: Çingenelerin çeribaşıdır. Çok yer gezmiş, görmüş, geçirmiş, tecrübeli biridir.
Atmaca: Kafilenin en iyi müzisyenidir. Çok iyi klarnet çalar. Sessiz, sakin, çekingen bir yapısı vardır. Geniş omuzlu yapısıyla dikkat çeken Atmaca, cesur, yakışıklı bir gençtir. Birçok yerde, zengin kadınlardan evlilik teklifi almış ancak hiç kimseye yüz vermemiştir.
Değirmencinin kızı: Tam bir köylü güzeli. Kalın dudaklı, uzun saçlı, soluk yüzlü bir kızdır. Küçük yaşta bir kolunu değirmenin çarkına kaptırması nedeniyle bir kolu yoktur.

c) Zaman

Olayların geçtiği tarih net biçimde verilmemiş ancak olay örgüsü, karların erimeye başladığı mevsimde birkaç hafta içinde tamamlanıyor.

d) Mekân

Olaylar, Edremit yolu üzerinde bulunan bir değirmende geçiyor. Değirmenin, olayların akışında önemli bir rolü bulunuyor.

C) Dil ve Anlatım

Yazar, hikâyenin tamamında, Cumhuriyet Dönemi’nin genel anlayışına uygun olarak sade bir dil kullanmıştır. Hikâyede öyküleme, betimleme gibi anlatım biçimleri öne çıkarken anlatma, gösterme, geriye dönüş, diyalog, özetleme gibi anlatım teknikleri de göze çarpmaktadır.

Tema: Sabahattin Ali’nin Değirmen isimli hikayesi “aşk” teması üzerine kurulmuştur.

Konu: Bu hikâyenin konusu, bir erkeğin sevdiği kız uğruna vücudunun bir uzvundan vazgeçmesidir.

Çatışma: Hikâyede çatışmayı yaşayan kişiler Atmaca ve değirmencinin kızıdır. Kız sevdiği erkek ile vücudunun noksan olması arasında kalmıştır. Atmaca ise sevdiği kız uğruna hem kolundan hem de klarnetinden vazgeçmek zorunda kalacaktır.