Vüs’at O. Bener Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Vüs’at O. Bener, 1 Ocak 1922 tarihinde Samsun’da doğmuştur. Adının tam hali Vüs’at Orhan Bener’dir. Maliyeci Şeyh Eşref Efendi’nin oğlu Mustafa Raşit Bey ile Kadı Sait Efendi’nin kızı Mediha Hanım’ın üç çocuğunun en büyüğüdür. İlk ve orta öğrenimini Anadolu’nun çeşitli kentlerinde tamamlamıştır. Bursa Işıklar Askeri Lisesi’ni (1939) ve Kara Harp Okulu’nu (1941) bitirmiştir. Yüzbaşıyken ordudan ayrılarak Ankara Hukuk Fakültesi’ne girmiştir. Ticaret Bakanlığında raportör, Karayolları Genel Müdürlüğünde hukuk müşaviri olarak çalışmıştır. 1992 yılından itibaren sadece edebi çalışmalara yoğunlaşmıştır. Hayatını Ayşe Bener ile birleştirmiştir. Emekliye ayrıldıktan sonra yazarlıkla geçinen sanatçı 1 Kasım 2005 tarihinde ise hayata gözlerini yummuştur.

Vüs’at O. Bener’in Edebi Kişiliği

Vüs’at O. Bener, Modern Türk öykücülüğünün “altın kuşak” olarak tanımlanan 1950 kuşağının önemli isimlerindendir.
Seçilmiş Hikâyeler, Varlık, Yeditepe dergilerinde yayınlanan şiir ve öyküleriyle dikkat çekmiştir.
Olaya dayanmayan, serim-düğüm-çözümü olmayan Çehov tarzı durum öyküleri yazmıştır.
İlk öykülerinde daha çok küçük kentlerdeki sıradan insanların basit yaşamına, kimi zaman sonuca ulaşmayan sevgilerine ve kişilerin ruhsal derinliklerine yer vermiştir.
Hikâyelerinde gerçekliği soyutlayarak edebi bir temele oturtması, sürekli yeni anlatım biçimlerine başvurmuştur.
Daha çok otobiyografik nitelik taşıyan öyküleriyle bilinir.
Gündelik olaylarla, bilinçaltında birikmiş yaşam parçalarını birleştirerek bilinç akışı ve iç konferans yöntemiyle okuyucuya sunmuştur.
Eserlerinde ölüm teması önemli bir yer tutar. Bunda yazarın genç yaşta doğum sırasında kaybettiği ilk eşi ve doğumdan sonra yaşatılamayan çocuğunun da etkisi vardır.
Başlangıçta yalın bir dil kullanırken daha sonra okuyucudan çaba isteyen, onu yoran, söz dizimi farklı, yenilikçi bir dil ve anlatıma yönelmiştir.
Sürekli yeni anlatım biçimleri aramış, bu yönüyle zaman zaman biçimciliğe düşmekle, dış gerçekleri yanlış yerlere koymakla, hatta bozmakla eleştirilmiştir.
1950’de New York Hearld Tribune gazetesi ve Yeni İstanbul gazetesinin birlikte düzenlediği Dünya Öykü Yarışması’nda “Dost” adlı öyküsüyle üçüncülük kazanmıştır. Bu kitabında küçük kentlerdeki sıradan insanların iç ve dış dünyasını yansıtan hikâyelere yer vermiştir.
Aile kurumunun temel değerlerine şüpheyle yaklaştığı “Ihlamur Ağacı” oyunuyla 1963 TDK Tiyatro Armağanı’nı, “İpin Ucu” oyunuyla da 1980 Abdi İpekçi Armağanı’nı almıştır.
Öykülerinin yanı sıra kısa dizilerden oluşan, ironik, esprili ve şaşırtıcı şiirler de yazmıştır.
“Siyah Beyaz” hikâyesiyle Yunus Nadi Edebiyat Ödülü’nü almıştır.