Edebiyatımızda Tanzimat ile birlikte görülmeye başlayan roman türü, Servetifünun Dönemi’nde Batılı bir kimlik kazanmıştır. Milli Edebiyat Dönemi romanı, Servetifünun romanlarının başarı düzeyini düşürmemiştir. Bu dönemde Türk romancılığı gelişimini sürdürmüştür. Bireysel yaşamdan sosyal yaşama doğru geniş bir açılım söz konusudur. Halkın anlayabileceği bir dille yazılan bu romanlar sayesinde roman türü her kesime hitap edebilir hale gelmiştir.
Milli Edebiyat Dönemi Romanı Genel Özellikleri
- Roman bu dönemde “toplum için sanat” amacıyla Anadolu’ya, bireyden topluma açılmıştır.
- Realizmin etkisiyle Anadolu insanı ve coğrafyası çok iyi gözlemlenmiş, aynı başarıyla romana aktarılmıştır. Kişiler son derece başarılı fiziksel tasvir ve ruhsal tahlillerle verilmiştir. Çevre gerçekçi bir biçimde betimlenerek coğrafyanın yoksulluğu göz önüne serilmiştir.
- Bu dönem romanları her ne kadar sosyal olayları işlese de bireyin sorunlarına da eğilmiş, memleket temalı romanlar bile mutlaka bir aşk ekseni etrafında gelişmiştir.
- Amaç vatan sevgisiyle beraber insan ve millet sevgisini de aşılamaktır Siyasi olaylar, gerilik, cehalet, vatanseverlik, yoksulluk, Kurtuluş Savaşı, kahramanlık gibi temalar romantik duygularla ama realist bir anlatımla işlenmiştir.
- Olaylar Anadolu veya İstanbul, her yerde geçer. Köy, kasaba ve şehirler ayırt etmeden mekân olarak yer alır.
- Genel olarak olaylar; memleket meseleleri, Türk tarihi, yoksulluğun ve savaşın yarattığı sıkıntılar, geri kalmışlığın yol açtığı sorunlar, Doğu-Batı ikilemi, aydınların içinde bulundukları durumlardır.
- Kişiler her kesimden seçilir: yoksul, köylü, esnaf, öğrenci, aydın, subay, zengin memur… Bu kişiler genelde toplumun sıkıntılarını yaşayan ve mücadele eden birer karakter olarak çizilmiştir.
- Zaman, çoğunlukla romanların yazıldığı dönemlerdir.
Milli Edebiyat Romanlarında Dil ve Anlatım
Milli Edebiyat Dönemi romanı dil ve anlatım bakımında son derece sadedir. Sanatçılar Yeni Lisan hareketinin etkisiyle İstanbul Türkçesini kullanmışlardır. Romanlarda karakterler kendi düzeylerine uygun olarak konuşturulmuştur. Anlatım yalın ve içtendir.
Milli Edebiyat Dönemi romancıları Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Reşat Nuri Güntekin, Refik Halit Karay, Aka Gündüz gibi sanatçılardır.
Milli Edebiyat Dönemi’nde Yazılan Romanlar
Handan, Seviye Talip, Kalp Ağrısı, Raik’in Annesi, Mev’ud, Hüküm, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Sinekli Bakkal, Tatarcık, Sonsuz Panayır, Heyula, Yol Palas Cinayeti, Akile Hanım Sokağı, Kerim Usta’nın Oğlu, Döner Ayna, Hayat Parçaları
Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Kiralık Konak, Nur Baba, Hüküm Gecesi, Sodom ve Gomore, Yaban, Ankara, Bir Sürgün, Panorama (2 cilt), Hep O Şarkı
Çalıkuşu, Gizli El, Damga, Dudaktan Kalbe, Akşam Güneşi, Bir Kadın Düşmanı, Yeşil Gece, Acımak, Yaprak Dökümü, Kızılcık Dalları, Gökyüzü, Eski Hastalık, Ateş Gecesi, Değirmen, Miskinler Tekkesi, Harabelerin Çiçeği, Kavak Yelleri, Son Sığınak, Kan Davası
Çete, Sürgün, Anahtar, İstanbul’un İçyüzü, Yezidin Kızı, Bu Bizim Hayatimiz, Nilgün, Yeraltında Dünya Var, 2000 Yılın Sevgilisi, İki Cisimli Kadın, Kadınlar Tekkesi, Dişi Örümcek, Bugünün Saraylısı, Karlı Dağdaki Ateş, Dört Yapraklı Yonca, Sonuncu Kadeh, Yerini Seven Fidan, Ayın On Dördü, Yüzen Bahçe, Ekmek Elden Su Gölden