Murabba Nedir? Özellikleri, Murabba Örnekleri

İLGİLİ YAZILAR

Murabba, dörder dizeli bentlerden oluşan divan edebiyatı nazım biçimidir. Sözlük anlamı “dört köşeli, dörtlü” demektir. Biçim bakımından halk şirindeki koşmaya benzer. Edebiyatımızda 16.yüzyıl murabbanın altın çağıdır. Bu yüzyıl şairlerinden Aşki en çok murabba yazan şairdir. Fuzuli ile Tanzimat dönemi şairlerinden Namık Kemal‘in de murabbaları ünlüdür.

Murabba Nazım Biçiminin Özellikleri Nelerdir?

Nazım birimi dört mısralık bentlerdir.
Nazım birimi sayısı 3 ile 7 arasında değişir.
Murabbalar sadece aruz ölçüsüyle yazılır.
Kafiye şeması a-a-a-a, b-b-b-a, c-c-c-a, d-d-d-a biçimindedir.
Hemen her konuda murabba yazılabilir. Din, ahlak konularının yanı sıra övgü, yergi, aşk konularında; manzum mektup, mersiye vb. türlerde çok kullanılmıştır.
Şair, mahlasını genellikle son bentte söyler.
Bazı murabbalarda ilk bendin dördüncü dizesi diğer bentlerin sonunda aynen tekrar edilebilir.

Murabba Örnekleri

Örnek – 1

Perişan halin oldum sormadın hal-i perişanım
Gamından derde düştüm kılmadın tedbir-i dermanım
Ne dersin rüzgarım böyle mi geçsin güzel hanım
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Esir-i dam-ı aşkın olalı senden vefa görmem
Seni her kanda görsem ehl-i derde aşina görmem
Vefa vü aşinalık resmini senden reva görmem
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Değer her dem vefasız çerh yayından bana bin ok
Kime şerh eyleyem kim mihnet ü enduh u derdim çok
Sana kaldı mürüvvet senden özge hiç kimsem yok
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Gözümden dembedem bağrım ezip yaşım gibi gitme
Seni terk eylemezem çün ben beni sen dahi terk eyleme
İgen hem zalim olma ben gibi mazlumu incitme
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Katı gönlün neden bu zulm ile bidade ragıbtır
Güzeller sen tegi olmaz cefa senden vaciptir
Senin tek nazenine nazenin işler münasiptir
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Nazar kılmazsan ehl-i derd gözden akıdan seyle
Yamanlıktır işin uşşak ile yahşı mıdır böyle
Gel Allah’ı seversen bendene cevr eyleme lutf eyle
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Fuzuli şive-i ihsanın ister bir gedayındır
Dirildikçe seg-i kuyun ölende hak-i payındır
Gerek öldür gerek ko hükm hükmün ray rayındır
Gözüm canım efendim sevdiğim devletli sultanım

Örnek – 2

Serâpâ hüsn ü ânsın dilsitansın nâz-perversin
Civân-ı mihribânsın şuhsun nâzende dilbersin
Nazîrin yok cihanda hüsn ile mihr-i münevversin
Behâ olmaz sana cânâ aceb pâkîze gevhersin

Eyâ gülzâr-ı hüsn ü behcetin nahl-i ser-efrâzı
Kim üstâd etti fenn-i işvede ol çeşm-i tannâzı
Kim öğretti sana cânâ bu denlü şîve vü nâzı
Ki dâ’im böyle nâz ile güler nâz ile söylersin

Yeter kaldın yeter ey tıfl-ı nâzım hanede tenhâ
Yeter karışmasınlar sana gayri dâye vü lâlâ
Biraz gel bağa bülbül dinle gül seyret açıl cânâ
Ki sen dahi henüz açılmamış bir gonce-i tersin

Hıramın dil-pesend ü cünbişin diî-hâhdır cânâ
Hayâlinle Nedîm’in kârı âh u vâhtır cânâ
Atan anan senin var ise mihr ü mâhtır cânâ
Ki bir bakışta mihre bir bakışta mâha benzersin