Ebüzziya Tevfik Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Ebüzziya Tevfik, 10 Şubat 1849’da İstanbul’da doğdu. Asıl adı Mehmed Tevfik olan yazar, yazılarında Ebüzziyâ adını kullandı. Ailesi 13. yüzyılda Horasan’dan Anadolu’ya göç eden “Şereflü” aşiretindendir. Babası Maliye Sergi Kalemi memurlarından Hasan Kâmil Efendi’dir. İlköğrenimine beş yaşında Sultanahmet Cevrî Kalfa Sıbyan Mektebinde başladı. Babasının 1857’deki ölümü üzerine babasının yerine aynı dairede çırak memur olarak çalışmaya başladı ve kurumsal bir eğitim görmeden kendi kendini yetiştirdi. Düzenli bir eğitim görmemesine rağmen Arapça, Farsça, Fransızca, Almanca ve Rumca öğrendi.

17 yaşına kadar Maliye Nezaretinde çeşitli görevlerde çalıştı. 1868’de Mithat Paşa’nın desteğiyle Şûra-yı Devlet ikinci sınıf mülkiye mülazımlığına atandı ancak 1872’de yöneticilik kadrosundaki değişiklik nedeniyle görevinden alındı ve yayıncılığa yöneldi. Basın hayatına 1864’te Ruzname-i Ceride-i Havadis gazetesinde yazılar yazarak başladı ve Namık Kemal ile Şinasi ile tanıştı. 1865’te Tasvir-i Efkâr gazetesine geçti ve 1866’da Yeni Osmanlılar Cemiyetine katıldı. 1868’de Terakkî gazetesinin yazı işleri müdürü oldu ve gazetecilik kariyerine başladı.

1872’de Tasvir-i Efkâr Matbaasını satın alarak Namık Kemal’in başmuharrir olduğu İbret gazetesini yayımlamaya başladı. 1873’te Vatan yahut Silistre adlı oyununun sahnelenmesi üzerine İbret ve Sirac gazeteleri kapatıldı ve Ebüzziya, Rodos’a sürgüne gönderildi. Sürgünde yazılarına devam etti ve Muharrir adıyla bir dergi yayımlattı. 1876’da genel af ilan edilmesiyle İstanbul’a döndü ve Mithat Paşa’nın Kanun-ı Esasi çalışmalarına katıldı.

Bosna-Hersek’in Avusturya tarafından işgali üzerine 1879’da İstanbul’a döndü ve Mecmua-i Ebüzziya adlı önemli bir dergiyi yayımlamaya başladı. 1891’de II. Abdülhamid tarafından Mekteb-i Sanayi müdürlüğüne getirildi ancak 1893-1900 yılları arasında on kez tutuklandı ve Konya’ya sürgüne gönderildi. II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine genel afla İstanbul’a döndü ve politikaya atılarak İttihat ve Terakki Fırkasına katıldı, Antalya sancağından mebus seçildi. 27 Ocak 1913’te Kadıköy vapurunda kalp krizi geçirerek öldü.

Ebüzziya Tevfik’in Edebi Kişiliği