Talip Apaydın Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Talip Apaydın, 1926 yılında Ankara’nın Polatlı ilçesine bağlı Ömerler (Omarlar) köyünde dünyaya geldi. Safiye Hanım ile çiftçi İbrahim Apaydın’ın oğludur. Çocukluğu yoksulluk ve çeşitli sıkıntılar içinde geçen Apaydın, ilkokulu Beypazarı’nda tamamladı. Eğitime Çifteler Köy Okulu’nda devam ederek 1943 yılında mezun oldu. Daha sonra Hasanoğlan Yüksek Köy Enstitüsü’ne kaydoldu ve bu okulu 1946’da bitirdi.

1946 yılında Kars Cılavuz Köy Enstitüsü’ne Türkçe ve müzik öğretmeni olarak atandı, ancak yedi ay öğretmenlik yaptıktan sonra askerlik hizmeti için Ankara Yedek Subay Okulu’na alındı. İki yıl Ayaş ve Çubuk’ta askerlik yaptıktan sonra Anadolu’nun çeşitli köy okullarında öğretmenlik ve gezici başöğretmenlik görevlerinde bulundu.

1961’de Türkiye Öğretmenler Sendikası’nın (TÖS) yönetim kurulunda yer aldı ve 1970’te Türk Dil Kurumu Yönetim Kurulu üyeliğine kabul edildi. 1976’da öğretmenlikten emekliye ayrıldı ve kısa bir süre Millî Eğitim Bakanlığı danışmanlığı yaptı. Birçok yapıtı hakkında dava açılmışsa da hepsinden beraat etti. Türkiye Yazarlar Sendikası, PEN Yazarlar Derneği, Dil Derneği, Edebiyatçılar Derneği ve Köy Enstitüleri Vakfı üyesiydi. Sanatçı, 27 Eylül 2014’te Ankara’da hayatını kaybetti.

Talip Apaydın’ın Edebi Kişiliği

Talip Apaydın, toplumcu gerçekçi edebiyat anlayışıyla kaleme aldığı eserlerinde Anadolu’nun ve özellikle bozkırın gerçekliğini yansıtmış ve köy edebiyatının önemli temsilcilerinden biri olmuştur.
Sanat hayatının ilk yıllarında şiirleriyle ön plana çıkan Apaydın, Susuzluk ve Kırsal Sancı adlı şiir kitaplarını yayımladı. Apaydın, şiirlerinde toplumsal duyarlılığı ele aldı ve serbest ölçüyü benimsedi.
Roman türünde verdiği eserlerle de tanınan Apaydın’ın ilk romanı “Sarı Traktör“, köylerdeki modern tarım tekniklerine duyulan özlemi işler. İkinci romanı “Yarbükü“, su ve toprak savaşı üzerine kuruludur. “Emmioğlu” ise köylülerin geçim sıkıntıları ve işsizlik sorunlarını ele alır.
Apaydın, ayrıca tarihî romanlar da yazmıştır. Kurtuluş Savaşı’nı konu alan üçlemesi “Toz Duman İçinde“, “Vatan Dediler” ve “Köylüler” bu alandaki eserleridir.
Apaydın, tanınmış halk hikâyelerinden “Ferhat ile Şirin”i romanlaştırmış ve öykücülüğü ile de dikkat çekmiştir.
Eserlerinde Orhan Kemal, Yaşar Kemal ve Kemal Tahir‘in etkileri görülür.
Apaydın’ın eserlerinde Anadolu köy hayatı, köylülerin yaşadığı sıkıntılar ve toplumsal duyarlılık temaları ön plandadır. Gözlemci bir yaklaşımla kaleme aldığı eserlerinde sade ve akıcı bir dil kullanmıştır.

Talip Apaydın Eserleri

Roman
Sarı Traktör
Yarbükü
Emmioğlu
Ortakçılar
Ferhat ile Şirin: Halk Romanı
Toprağa Basınca
Yoz Davar
Define
Toz Duman İçinde
Tütün Yorgunu
Dağdaki Kaynak
Kente İndi İdris
Vatan Dediler
Köylüler
Merdiven
Biz Varız

Şiir
Susuzluk
Kırsal Sancı

Hikâye
Ateş Düşünce
Öte Yakadaki Cennet
Koca Taş
O Güzel İnsanlar
Aloo Çocuklar
Yolun Kıyısındaki Adam
Duvar Yazıları
Elif Kızın Elleri
Yangın
Kökten Ankaralı
Hendek Başı
Hem Uzak Hem Yakın
Karabasan
Sıra Dışı Öyküler
Öykülerle Çizgiler: Eski Yeni Öykülerden Bir Seçki

Hatıra
Bozkırda Günler
Karanlığın Kuvveti
Akan Sulara Karşı: Öğretmenlik Anıları

Tiyatro
Bir Yol
Çalgıcı Recep

Makale
Geri Kalmış Ülkelerde Özellikle Türkiye’de Eğitim Sorunları ve Devrim İhtiyaçları
“Devrim için Edebiyat”
“Devrim için Eğitim”
Bilgiden Bilince Eğitim