Aziz Nesin Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Aziz Nesin, 20 Aralık 1915 tarihinde İstanbul Heybeliada’da doğdu. Asıl adı, Mehmet Nusret Nesin’dir. Babası aslen Giresunlu olan Abdülaziz Bey’dir. Aziz Nesin, öğrenim hayatına İstanbul Süleymaniye’deki Kanuni Sultan Süleyman İptidai Mektebi’nde başladı. Darüşşafaka Lisesi’nde eğitim alan sanatçı, 1935’te Kuleli Askerî Lisesi’ni, 1937’de Ankara’da Harp Okulu’nu bitirip teğmen oldu. Daha sonra 1939’da Askeri Fen Okulu’nu bitirdi. Bu dönemde bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü’ne devam etti. Harp okulunu bitirdikten sonra astsubay olarak orduya katıldı. II. Dünya Savaşı yıllarında Trakya, Erzurum ve Erzincan’da görev yaptı. 1944 yılında görev ve yetkisini kötüye kullanmak suçundan ordudan uzaklaştırıldı. Bunun üzerine bir süre bakkallık, muhasiplik gibi işler yaptıktan sonra 1945 yılında Sedat Simavi’nin çıkardığı “Yedigün” dergisine girdi. Tan gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. 1946’da Sabahattin Ali ile birlikte Marko Paşa mizah gazetesini çıkardı ve bu dergi yurt çapında ilgi ile takip edildi. Bu dergideki “Nereye Gidiyoruz?” adlı yazısı nedeniyle, 10 ay hapis cezasına çarptırıldı. Hayatı boyunca çeşitli yazıları nedeniyle yargılanmaktan kurtulamadı.

Kemal Tahir’le birlikte Düşün Yayınevi’ni kurdu. 1962’de Zübük adlı Mizah dergisini çıkardı.1972’de Nesin Vakfı’nı kurdu. Vakıf’ta, her yıl belirli sayıda alınan kimsesiz ve yoksul çocukların bakım ve eğitimlerini üstlendi. 1977’de Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı seçilen Nesin, bu göreve uzun yıllar devam etti. 2 Temmuz 1993’te Pir Sultan Abdal etkinliklerine katılmak üzere Sivas’a gitti. 37 kişinin yaşamını yitirdiği Madımak Oteli katliamından sağ kurtuldu. Ancak bu olayın kendisinde bıraktığı etkiden kurtulamadı. 6 Temmuz 1995 tarihinde Çeşme’de hayatını kaybetti.

Aziz Nesin’in Edebi Kişiliği

Türk ve dünya edebiyatının önemli mizah yazarlarındandır.
Aziz Nesin, Türk edebiyatında çağdaş mizah yazarlığı tekniklerini geliştiren, genç mizah yazarlarının ortaya çıkmasını sağlamış bir sanatçıdır. Onun yarattığı mizah anlayışı gerçekçidir. Bu anlayış, kendi yaşadığı toplumun gerçeklerinden doğmuştur.
Mizah dergilerinde yazdığı mizahi öykülerinde yüzden fazla takma isim kullanmıştır.
Güçlü bir gözlem gücüne sahip olan sanatçı, güncel olayları, toplumsal ve bireysel aksaklıkları gülmeceye dayalı bir dille aktarmıştır.
Türk toplumunun günlük yaşamını; bireylerin kusurlarını, eksik yanlarını komik ve trajik yönleriyle ayrıntılı bir şekilde dile getirmiştir.
Güldürürken düşündürmeyi de amaçlayan bir mizah anlayışının başarılı örneklerini vermiştir.
Gazetelerin birinci sayfasında yer alan konu, olay ve kişileri eserlerine yansıtarak toplumu bilinçlendirmeyi amaçlamıştır.
Sosyal yaşamdaki zıtlıklar, gülünç olaylar, yöneticiler, sömürücüler, vurguncular, çıkarcılar, cahiller, mazlumlar yapıtlarının konusu olmuştur.
Alay, yergi, taşlama ve nükte gibi gülmece unsurlarıyla süslediği anlatımında doğal, açık ve yalın bir dil kullanmıştır.
Olayları ustalıkla betimlemiş, konuşmalarda doğallığı yakalamıştır.
Masal, efsane gibi halk edebiyatının temel unsurlarından yararlanmıştır.
Geliştirdiği çağdaş mizah teknikleriyle genç mizah yazarlarına örnek olmuştur.
Edebiyatın hemen her türünde eser veren Aziz Nesin, Cumhuriyet edebiyatının en önemli sanatçılarından biridir.
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz: Romanın kahramanı Yaşar Yaşamaz, bedenen yaşamakta fakat kayıtlarda 1915’te şehit olduğu görünmektedir. Olay, Yaşar’ı okula kaydettirmek için okula başvurulunca ortaya çıkar. Yaşar, kendisi için nüfus kâğıdı çıkarmak istese de başaramaz ve pes eder. Aynı mücadeleyi imam nikâhlı eşi Ayşe’den olan oğluna nüfus kâğıdı çıkarmak için verir. Yaşar, kayıtlarda ölü göründüğünden oğluna da alamayınca cinnet geçirip hapse atılır, hapishanede başından geçen olayları anlatmaya başlar.
Eserleri çeşitli dönemlerde sinemaya uyarlanmıştır.

Aziz Nesin Eserleri

Şiir
Sondan Başa
Sevgiye On Ölüme Beş Kala
Kendini Yakalamak
Hoşçakalın
Sivas Acısı

Roman
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz
Zübük,
Kadın Olan Erkek
Şimdiki Çocuklar Harika
Gol Kralı Sait Hopsait
Erkek Sabahat
Saçkıran
Tatlı Betüş
Surname
Tek Yol

Hikâye
Toros Canavarı
Geriye Kalan
İt Kuyruğu
Yedek Parça
Fil Hamdi
Damda Deli Var
Koltuk
Kazan Töreni
Deliler Boşandı
Mahallenin Kısmeti
Ölmüş Eşek
Hangi Parti Kazanacak
Havadan Sudan
Bay Düdük
Nazik Alet
Gıdıgıdı
Aferin
Kördövüşü
Mahmut ile Nigar
Gözüne Gözlük
Ah Biz Eşekler
Yüz Liraya Bir Deli
Bir Koltuk Nasıl Devrilir
Biz Adam Olmayız
Sosyalizm Geliyor Savulun
İhtilali Nasıl Yaptık
Rıfat Bey Neden Kaşınıyor
Yeşil Renkli Namus Gazı
Bülbül Yuvası Evler
Vatan Sağolsun
Yaşasın Memleket
Büyük Grev
Hayvan Deyip Geçme
70 Yaşım Merhaba
Kalpazanlık Bile Yapılamıyor
Maçinli Kız İçin Ev
Nah Kalkınırız

Anı
Bir Sürgünün Hatıraları
Böyle Gelmiş Böyle Gitmez
Poliste
Yokuşun Başı
Salkım Salkım Asılacak Adamlar
Rüyalarım Ziyan Olmasın

Masal
Memleketin Birinde
Hoptirinam
Uyusana Tosunum
Aziz Dededen Masallar

Taşlama
Azizname

Fıkra
Nutuk Makinası
Az Gittik Uz Gittik
Merhaba
Suçlanan ve Aklanan Yazılar
Korkudan Korkmak
Ah Biz Ödlek Aydınlar

Gezi yazısı
Duyduk Duymadık Demeyin
Dünya Kazan Ben Kepçe

Tiyatro
Biraz Gelir misiniz?
Bir Şey Yap Met
Düdükçülerle Fırçacıların Savaşı
Çiçu
Tut Elimden Rovni
Hadi Öldürsene Canikom
Beş Kısa Oyun
Başarılarımı Karılarıma Borçluyum
Pırtlatan Bal