Gülşehri Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Gülşehri, 14. yüzyıl divan şairlerindendir. Hayatı hakkında net bir bilgi yoktur. Şairlik hayatına dair bilgilerin büyük çoğunluğu kendi eserlerinden elde edilen ve biyografik kaynaklarda yer almayan bir şairdir. İsmi, eserlerinde sıkça Gülşehir’e (Kırşehir) nispetle kullanmasıyla tanınır. Hayatıyla ilgili bilinenler genellikle Mantıku’t-Tayr ve Felek-nâme gibi eserlerinden türetilmiş olup, asıl adı Ahmed olarak kabul edilir. Ahmedî’nin Dîvân’ı ve diğer eserlerinde de adı geçen Gülşehrî, Kırşehir’e yerleşmiş ve burada önemli bir şair olarak saygı görmüştür.

Mevlânâ’nın etkisi altında kalarak Mevlevîliği yaymak için Kırşehir’e gönderildiği iddiaları ise doğrulanmamıştır. Farsça ve Arapça bilen, İslâmî ilimlere derin vakıf olan Gülşehrî, dönemin önemli edipleri arasında yer alır ve Attâr, Mevlânâ gibi büyük şairleri seven ve onları eserlerinde referans gösteren biridir. Ölüm tarihi kesin olmamakla birlikte, Mantıku’t-Tayr’ın son beytlerinden anlaşıldığı üzere 1317-18 yıllarında ileri bir yaşta vefat ettiği düşünülmektedir.

Gülşehri Edebi Kişiliği

Gülşehri, 14. yüzyıl divan edebiyatı şairlerindendir.
Türkçe şiir söylemenin kusur olarak görüldüğü dönemlerde Türkçe’nin savunuculuğunu yapmıştır. Bu nedenle şiirlerinde Türkçe söyleyişin izleri görülür.
Aruzu Türkçe’ye uyarlamaya çalışmıştır.
Gülşehri, şiirlerinde tasavvufi konuları işlemiştir. Genellikle aşk, zühd, iman, takva gibi konuları ele almıştır.
Dini konuları işlemesine rağmen sanat kaygısıyla hareket etmiş, eserlerinin geleceğe kalacak şekilde sağlam olmasına özen göstermiştir.
Eserlerini bahar ve tabiat tasvirleriyle süslemiş; ağaçlar, çiçekler, yeşillikler ve kuş sesleriyle renkli mısralar sıralayarak edebi zevki üstün bir sanatçı olduğunu göstermiştir.
Feridüddin Attar’ın “Mantıku’t Tayr” adlı mesnevisini Türkçeye çevirmiştir. Kendi Mantıku’t Tayr’nı daha başka kaynaklardan ve bilhassa Mevlana Celaleddin Rumi’nin Mesnevi’sinden aldığı hikayelerle süslemiş ve devrinin sosyal ve ahlaki düşünceleriyle de zenginleştirerek milli ve orijinal bir eser haline getirmiştir.
Gülşehrî’nin şiirleri dil ve biçim açısından dönemin diğer önemli şairleriyle benzerlik gösterir. Aynı zamanda, Kerâmât-ı Ahi Evran gibi eserlerde Ahi Evran-ı Velî’nin kerametlerini anlatarak Anadolu’daki fütüvvet geleneğine katkıda bulunmuştur. Onun edebi mirası, çağdaşları tarafından da saygı görmüş ve eserleri üzerine birçok inceleme yapılmıştır.