edebiyatimiz.com Yeni müfredata uygun ders notları
İLGİLİ YAZILAR
Kara mizah, ciddi, rahatsız edici veya tabu olarak kabul edilen konuları mizahi bir üslupla ele alan bir tür hicivdir. Bu tür mizah, genellikle ölüm, hastalık, savaş, acı çekme ve sosyal adaletsizlik gibi konularla ilgilidir. Kara mizahın amacı, bu tür zorlu konuları mizah yoluyla ele alarak, hem düşünsel hem de duygusal bir tepki uyandırmaktır. Bu tür mizah, genellikle toplumsal eleştirinin bir aracı olarak da kullanılır ve absürt, ironik veya grotesk unsurlarla harmanlanabilir.
Bu terim, ilk kez Fransız sürrealist yazar André Breton tarafından 1940 yılında yayımlanan “Anthologie de l’humour noir” (Kara Mizah Antolojisi) adlı kitabında kullanılmıştır. Breton, bu kitapta kara mizahı, insan varoluşunun acımasız gerçeklerini ve absürtlüklerini mizahi bir dille ifade eden bir tür olarak tanımlar. Kitapta, birçok yazarın ve düşünürün eserlerinden örnekler yer alır ve kara mizahın nasıl toplumsal eleştirinin bir aracı olarak kullanılabileceğini gösterir.
André Breton, kara mizahı, geleneksel mizah anlayışından farklı olarak, trajik ve grotesk unsurları bir araya getiren, okuyucuyu hem güldüren hem de rahatsız eden bir mizah türü olarak tanımlar. Bu terim, özellikle edebiyat, sinema ve tiyatro gibi sanat dallarında önemli bir yer edinmiştir.
Kara Mizahın Özellikleri
- Genellikle toplumda konuşulması zor, rahatsız edici veya tabu sayılan konular üzerinde durur.
- Kara mizah, hayatın acımasız çelişkilerini ve absürtlüğünü vurgular.
- Bu mizah türü, ironiyi ve alayı sıkça kullanarak ciddi konulara hafiflik kazandırır.
- Sıklıkla toplumsal normları, adaletsizlikleri ve çelişkileri eleştirir.
- Genel olarak kötümser bir bakış açısına sahiptir ve bu kötümserliği mizah yoluyla ifade eder.
Kara Mizah Örnekleri
Hem dünya hem de Türk edebiyatında kara mizah sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntemin kullanıldığı önemli eserlerin bazıları şunlardır:
Voltaire – Candide ya da İyimserlik: Voltaire’in bu eseri, dünyanın kötü durumunu ve insan doğasının zayıflıklarını mizahi bir dille ele alır. Candide’in sürekli başına gelen trajik olaylar, kara mizahın bir örneğidir.
George Orwell – Hayvan Çiftliği: Bu roman, totaliter rejimlerin eleştirisi olarak kara mizahı kullanır. Hayvanların, insanlara karşı başkaldırıp, sonunda aynı hataları yapmaları ironik ve acımasızdır.
Franz Kafka – Dava: Kafka’nın bu eseri, bir adamın bilinmeyen bir suçtan ötürü yargılanmasını anlatır. Bürokratik saçmalıklar ve karakterin çaresizliği, kara mizahın belirgin örneklerindendir.
Aziz Nesin – Zübük: Aziz Nesin‘in bu romanı, kara mizahın Türk edebiyatındaki önemli bir örneğidir. Zübük karakteri, toplumdaki çıkarcılığı ve ikiyüzlülüğü alaycı bir şekilde eleştirir.
Rıfat Ilgaz – Hababam Sınıfı: Roman, eğitim sisteminin ve toplumun aksaklıklarını kara mizahla ele alır. Öğrencilerin başından geçen olaylar, toplumsal eleştirinin mizahi bir yansımasıdır.
