Selim İleri Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Selim İleri, 30 Nisan 949 yılında İstanbul’un Kadıköy ilçesinde doğdu. Babası yüksek makine mühendisi Hasan Hilmi İleri, annesi ise ev hanımı Süheyla İleri’dir. Sırasıyla Cihangir ilkokulu, Firuzağa İlkokulu, Galatasaray Lisesi, Bakırköy Lisesi ve Atatürk Erkek Lisesi’nde öğrenim gördü. Lise yıllarında öğretmenleri Vedat Günyol ve Rauf Mutluay’ın etkisiyle edebiyata ilgi duymaya başladı. Daha sonra İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi. Buradaki öğrenimini yarıda bırakarak kendini tümüyle yazmaya verdi. 1998’de Kültür Bakanlığınca verilen Devlet Sanatçısı unvanını aldı. Televizyon ve radyo programlarının yanı sıra çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yaptı. Selim İleri günümüz Türk edebiyatının en çok okunan yazarları arasındadır.

Selim İleri’nin Edebi Kişiliği

• Roman ve öykülerinde bireyin zengin iç dünyasını ince bir duyarlılıkla yansıtmış, bazı eserlerinde modernist ögelere yer vermiştir.
• Konularını daha çok yakın çevresinden ve gözlemlerinden alan sanatçı, toplumdaki sıra dışı yaşamları ve ilişkileri aşk potasında eriterek vermiştir.
• İlk öykü kitabı “Cumartesi Yalnızlığı”nda sınırlı ilişkiler içinde sıkışan insanların yaşamını dile getirmiştir.
• “Pastırma Yazı” ve “Bir Denizin Eteklerinde” adlı öykü kitaplarında gençlerin tutkularını, sıkıntılı ilişkilerini, orta tabakadan insanların acılarını, yalnızlıklarını, kırgınlıklarını, kurtuluş arayışlarını anlatmıştır.
• Romanlarında iç konuşma ve bilinç akışı anlatım tekniğini başarıyla kullanmıştır.
• İç konuşma tekniğini kullandığı “Her Gece Bodrum” romanında toplumsal kargaşa içinde bunalıma düşen küçük burjuva aydınların dramını, arayışlarını ve çıkmazlarını anlatmıştır.
• “Ölünceye Kadar Seninim” romanında Süha Rikkat adlı bir kadının aşklarını ve iç dünyasını bilinç akışı tekniğini kullanarak vermiştir.
• Deneme-anı karışımı eserlerinde İstanbul’un kaybolan güzelliklerini hatırlatmaya çalışmıştır.
• Roman ve öykülerinin yanı sıra senaryolar, denemeler ve edebiyatla ilgili incelemeler kaleme almıştır.
• “Her Gece Bodrum” romanıyla 1977 TDK Roman Ödülü’nü, “Dostlukların Son Günü” hikâye kitabıyla 1978 Sait Faik Hikâye Ödülü’nü almıştır.
• 1990’lı yıllarda tiyatroya merak salarak bu türde de eserler vermiştir.

Selim İleri Eserleri

Roman
Her Gece Bodrum
Cemil Şevket Bey  – Aynalı Dolaba İki El Revolver
Destan Gönüller
Ölüm İlişkileri
Cehennem Kraliçesi
Bir Akşam Alacası
Yaşarken ve Ölürken
Ölünceye Kadar Seninim
Yalancı Şafak
Saz Caz Düğün Varyete
Hayal ve Istırap
Yaşadınız Öldünüz Bir Anlamı Olmalı Bunun
Sona Ermek

Hikâye
Cumartesi Yalnızlığı
Pastırma Yazı
Dostlukların Son Günü
Bir Denizin Eteklerinde
Eski Defterde Solmuş Çiçekler
Son Yaz Akşamı

Deneme-İnceleme
Çağdaşlık Sorunu
Aşk-ı Memnu ya da Uzun Bir Kışın Siyah Günleri
Düşünce ve Duyarlık
Kamelyasız Kadınlar
Düşüşten Sonra
Halit Ziya Uşaklıgil-Siyah Bir Adam

Anı
Annem İçin
Hatırlıyorum
Seni Çok Özledim

Şiir
Ay Işığı

Senaryo
Kırık Bir Aşk Hikâyesi
Kilit
Kerem
Bir Aşk Uğruna

Tiyatro
Allahasmarladık Cumhuriyet
Ölü Bir Kelebek – Toplu Oyunlar