Osman Cemal Kaygılı Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

İLGİLİ YAZILAR

Hayatı

Osman Cemal Kaygılı, 1890 yılında İstanbul’da doğdu. Orta halli bir aileye mensup olan sanatçı, bir mahalle bakkalının oğludur. Eğrikapı Merkez Rüştiyesi’nde ve Meşe-i Küttab-ı Askeriyye’de (askeri kâtip yetiştirme okulunda) okudu. Daha sonra askeri kâtip olarak görev yapmaya başladı. 1913 yılında, Mahmut Şevket Paşa’ya yapılan suikast girişiminde parmağı olduğu düşüncesiyle, Sinop’a sürüldü. Birinci Dünya Savaşı boyunca katiplik vazifesine devam eden Osman Cemal, 1918 yılında hastalandı ve emekliye ayrıldı. İstanbul’da sur dışındaki bir mahalleye yerleşti, hayatı boyunca oradan ayrılmadı, bir aralık inek besleyip sütçülük, Haliç vapurlarında biletçilik, pazarlarda manifaturacılık yaptı. 1925’ten sonra öğretmenlik yapmaya başladı. İstanbul İmam-Hatip Okulu’nda, Çemberlitaş Ortaokulu’nda, Fener Rum Kız Lisesi’nde Türkçe öğretmenliği yaptı. Bir yandan da yazı işleriyle uğraştı. 9 Ocak 1945 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti.

Osman Cemal Kaygılı’nın Edebi Kişiliği

Mütareke Dönemi’nde Alay, Ayine, Aydede, Güleryüz, Akbaba gibi dergilerde yayımladığı mizahi yazılarla edebiyat hayatına başlamıştır.
İstanbul’un kenar mahallelerinden birinde yetişen sanatçı, hayatı boyunca yetiştiği çevreden kopmamıştır. Servetifünun, Fecriati ve Milli Edebiyat sanatçılarının aksine Batı edebiyat ve zevkinden uzak kalmıştır.
Meddah, ortaoyunu, türkü vb. gibi halk sanat ve folkloruna yakınlık göstermiş; bunun sonucu olarak da gerek zevk gerek sanat anlayışı bakımından çağdaşlarından ayrı, kendine özgü bir yol tutmuş, bir çeşit halk yazarı olmuştur. Bu bakımdan, kendinden önce aynı yolda yürüyen Ahmet Mithat, Hüseyin Rahmi ve Ahmet Rasim‘in tutumunu sürdürmüş sayılabilir.
Bütün eserlerinde Kağıthane ve Haliç çevresi, Fatih, Aksaray, Bayrampaşa, Topçular, Lonca, vb. gibi, İstanbul’un kenar semtleri ve sur dışı mahalleleri insanlarının gülünçlü ve acıklı hayatını konu olarak ele almıştır.
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın romanlarında olduğu gibi, yer yer eğlenceli sahnelerle işlenen eserleri birtakım acıklı olaylarla sona erer. Masum bir aile kızı, mutsuz bir evlilik yüzünden, taşra gazinolarında hanendelik yapmaya başlar vb.
Romanlarında tesadüfi unsurlara sıkça yer verir. Örneğin “Aygır Fatma”da, Daha çocuklukta birbirlerini sevmeğe başlayan ve birtakım engeller dolayısıyla evlenemeyen iki genç, uzun ayrılıklardan sonra bir Orta Anadolu kasabasında çok kötü koşullar içinde karşılaşırlar. Bu açıdan bakıldığında da sanatçının, Ahmet Mithat Efendi’den etkilendiğini söyleyebiliriz.
Osman Cemal Kaygılı, eserlerinde kendi kişiliğini gizlemez. Yazar, ikide bir okuyucuya seslenir. Anlattığı şey üzerinde onların düşüncelerini sorar ya da kendi düşüncelerini söyler. Eserlerini, böylece, okuyucularla konuşa-konuşa yürütür.