Şiir İncelemesi: Cenge Giderken

İLGİLİ YAZILAR

Dokuzuncu Hariciye Koğuşu | Olay Örgüsü, Kişiler, Çatışma

3 hafta önce

Elhan-ı Şita Şiiri İnceleme

3 hafta önce

Semaver | Özet, Olay Örgüsü, Kişiler

3 hafta önce

Cenge Giderken

Ben bir Türk’üm; dinim, cinsim uludur;
Sinem, özüm ateş ile doludur;
İnsan olan vatanının kuludur.
Türk evlâdı evde durmaz, giderim.

Yaradanın kitabını kaldırtmam,
Osmancık’ın bayrağını aldırtmam,
Düşmanımı vatanıma saldırtmam.
Tanrı evi viran olmaz, giderim.

Bu topraklar ecdâdımın ocağı;
Evim, köyüm hep bu yerin bucağı;
İşte vatan, işte Tanrı kucağı.
Ata yurdun, evlât bulmaz, giderim.

Tanrım şahit, duracağım sözümde;
Milletimin sevgileri özümde;
Vatanımdan başka şey yok gözümde.
Yâr yatağın düşman almaz, giderim.

Ak gömlekle gözyaşımı silerim,
Kara taşla bıçağımı bilerim;
Vatanımçin yücelikler dilerim.
Bu dünyada kimse kalmaz, giderim.

Mehmet Emin Yurdakul’un Türk–Yunan Savaşı sırasında yazdığı Cenge Giderken, Servetifünun Dönemi’nde yayımlanmasına rağmen sade dil, coşkun bir eda ve hece ölçüsüyle yazılmasıyla dikkat çekmiştir. Büyük bir etki uyandıran bu şiir, “Millî Şair” olarak anılan şairin millî edebiyat akımının oluşmasındaki etkisini göstermektedir.

Ahenk Unsurları

Ölçü: Cenge Giderken isimli şiirde 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
Nazım Birimi: Bu şiiri oluşturan bölümler dörder dizeden oluşmaktadır. Bu nedenler bu şiirin nazım birimi dörtlüktür.
Kafiye Şeması: -a-a-a-b, -c-c-c-b, -d-d-d-b, -e-e-e-b, -f-f-f-b (Düz kafiye)

Redif ve Kafiye

Birinci Dörtlük

-ulu/dur
-dolu/dur
-kulu/dur

“dur” redif, “lu” tam kafiye

İkinci Dörtlük

-kal/dırtmam
-al/dırtmam
-sal/dırtmam

“dırtmam” redif, “al” tam kafiye

Üçüncü Dörtlük

-ocağ/ı
-kucağ/ı
-bucağ/ı

“ı” redif, “cak” zengin kafiye

Dördüncü Dörtlük

-söz/ümde
-göz/ümde
-öz/ümde

“ümde” redif, “öz” tam kafiye

Beşinci Dörtlük

-sile/rim
-bile/rim
-dile/rim

“rim” redif, “ile” zengin kafiye

Dil ve Anlatım

Cenge Giderken isimli şiir, Servetifünun Dönemi’nde yayımlanmasına rağmen son derece sade bir Türkçe ile yazılmıştır. Milli edebiyat anlayışının ayak sesleri bu şiirde kendisini göstermektedir. Şair, şiirde yalın bir anlatımı tercih etmiştir.

Tema

Cenge Giderken şiirinin teması “vatan sevgisi”dir.

Cenge Giderken Şiirinin Söz Sanatları

Birinci dörtlükte vatan Tanrı kucağına benzetilmiş, teşbih (benzetme) sanatı yapılmıştır.

“Osmancık’ın bayrağını kaldırtmam” dizelerinde, Osmanlı Devleti’nin kuruluş dönemine bir “telmih” vardır.

“Toprak, ev, köy, bucak, ocak” kelimelerinin bir arada kullanılması “tenasüp” örneğidir.

Son dörtlükte “ak” ve “kara” sözcüklerinin birlikte kullanılması ise “tezat” sanatına örnektir.