edebiyatimiz.com Yeni müfredata uygun ders notları
Hayatı
Mehmet Emin Yurdakul, 1869’da İstanbul’da doğan sanatçının babası balıkçı Salih Reis, annesi Emine Hatun’dur. Eğitim hayatına 1876’da Saray Mektebi adlı okulda başlayan sanatçı, ilk öğreniminden sonra orta öğrenimini Askeri Rüştiye’de tamamlamış, mülkiye idadisinde (lise) okumuş, oradan hukuka başlamış, ama ikisini de yarıda bırakıp memurluğa geçmiştir. Hicaz, Sivas ve Erzurum’da görev yaptıktan sonra 1914’te Osmanlı Meclisi’nde Musul milletvekili olmuştur. I. Dünya Savaşı sonunda İstanbul işgal edilince, 1921’de Anadolu’ya geçmiş, Atatürk tarafından ilgiyle karşılanmış; Antalya, Adana, İzmir’de dolaşarak halkın ve ordunun manevi gücünü artırıcı konuşmalar ve çalışmalar yapmıştır. Cumhuriyet döneminde Şarki Karahisar, Urfa ve İstanbul milletvekili olmuştur. Sanatçı, 14 Ocak 1944 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.
Mehmet Emin Yurdakul’un Edebi Kişiliği
- Mehmet Emin Yurdakul, ilk edebiyat derslerini babasından almış daha sonra Namık Kemal’in Evrak-ı Perişan adlı eserindeki erkekçe sese hayran kalmıştır.
- “Cenge Giderken” şiiriyle hem sarayın hem o dönemin halk ve aydınlarının sevgisini kazanmış, Türk Ocağı’nın kurucuları arasında yer almış, Türk Yurdu dergisinin sorumluluğunu üstlenmiştir. İstanbul’da milliyetçiliğe de yakın duran Cemaleddin Efgani ile tanışmış, “Kuran-ı Kerim” şiirini onun etkisiyle yazmış, meşhur “Cenge Giderken” şiirini de Efgani’ye gösterince Efgani: İşte asıl sizin edebiyatınız budur!” biçiminde takdir almıştır.
- Şiire, Servetifünûn döneminde başladığı hâlde hece ölçüsüyle, sade bir dille, millî duygu ve düşünceleri içeren şiirler yazmış, ilk şiir kitabı “Türkçe Şiirler” yayımlandığında büyük yankı uyandırmıştır.
- 1914 yılında Mehmet Emin şerefine Türk Ocağı’nda bir gece düzenlenmiş, orada şaire “Milli Şair” unvanı verilmiştir.
- “Bırak Beni Haykırayım” şiiri ile geniş kitlelere ulaşmıştır.
- Ona göre şiir gerçekçi olmalı, hayale yer vermemelidir.
- Şiirleriyle zor dönemlerde halka destek olmuş; savaş, kahramanlık vb. konularda millî bilince dayanan şiirler kaleme almıştır. Bunun yanında şiirlerinde şehitler, yetimler, çiftçiler, gemici ve balıkçılar, bilgisizlik, eğitimsizlik, fukaralık gibi konular görülür.
- Şiirlerinde söylevci bir üslup vardır.
- Türk edebiyatına halkın sesini getiren şair olarak nitelendirilen Mehmet Emin, Osmanlıcılık ve İslamcılık akımlarına karşı Türkçülük akımını savunmuş, bu yolda şiirler yazmıştır.
- Şiire biçim yönünden yenilikler getirmiş, Türk şiirindeki geleneksel kalıpların yerine 13, 15, 17, 19 heceli, alışılmışın dışında kalıplar kullanmış; dörtlük geleneğinin dışına çıkarak üçer, altışar, sekizer dizelik kıtalardan oluşan şiirler yazmıştır. Hatta Servetifünûn şairlerinin kullandığı sone nazım biçimiyle şiirler yazmıştır.
Mehmet Emin Yurdakul Eserleri
Türkçe Şiirler: Kitabın ismi o dönemde büyük etki yapmıştır. Daha çok halkın yaşamını anlattığı ilk şiir kitabıdır.
Türk Sazı: Bu kitabında vatan şiirleriyle yoksul ve yalnız Anadolu halkının durumu anlatılmıştır.
Ey Türk Uyan: Aynı adlı tek bir şiirden oluşan kitapta uykuda olan bir milletin silkinip kendine gelmesi için tarihi bir anlatım göze çarpar.
Tan Sesleri: İki şiirden oluşan bir kitaptır, ilkinde Rus muhalefeti, ikinci şiirde ise Türk Birliği düşüncesi işlenmiştir.
Hasta Bakıcı Hanımlar: Ordunun Destanı adlı şiirin de yer aldığı cephe gerisi kadınlarını anlatan şiirler…
Turana Doğru: Uzak Türk geçmişini ve Rus nefretini anlatan şiir kitabı…
İsyan ve Dua: İsyan ve dua adlı iki şiirin bulunduğu kitaptır. 1.Dünya Savaşı ve yaratandan dua istenen kısım gelir…
Aydın Kızları: Ordu içinde çok okunan “Vur” adlı şiirin de bulunduğu Anadolu halkını anlatan şiirler…
Şiir-düzyazı: Mustafa Kemal
Düz-yazı eseri: Türkün Hukuku
