edebiyatimiz.com Yeni müfredata uygun ders notları
Hayatı
Namık Kemal, 21 Aralık 1840’da Tekirdağ’da doğdu. Babası Yenişehirli Mustafa Asım Bey, annesi bir Arnavut olan Fatma Zehra Hanım’dır. Annesini küçük yaşta kaybetmesi nedeniyle çocukluk yıllarını vali olan dedesinin yanında Kars ve Sofya’da geçirdi. Kars’ta geçirdiği yıllarda Vaizzade Seyid Mehmet Hamid Efendi’den divan edebiyatını öğrendi. Dönemin klasik eğitim anlayışıyla yetişti. Nesime Hanım ile evlendi. Bu evlilikten iki kız bir erkek çocuğu oldu. 1857’de Tercüme Odası’nda göreve başladı. Bu görevi sırasında batıyı yakından tanıyanlarla tanışma imkânı buldu ve batı kültürüne ilgi duymaya başladı. Edebiyatta batılılaşmanın ilk adımlarını atan İbrahim Şinasi ile 1862 yılında tanışması hayatını değiştirdi. Sanat ve hayat görüşü değişti. Batı edebiyatını öğrenmeye başladı, ilgisi nesre yöneldi. Tarih ve hukuk alanında kendini geliştirmeye çalıştı. Tercüme Odasının bir kâtibinden Fransızca dersleri aldı. 1865 yılında Şinasi’nin Fransa’ya gitmek zorunda kalması üzerine Tasvir-i Efkarı’ı çıkardı. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin kurucuları arasında yer aldı.
Hükümete muhalif yazıları nedeniyle Erzurum’a sürgün gönderildi. Ancak o Erzurum’a gitmek yerine Ziya Paşa ile birlikte Paris’e kaçtı. Fransız hükümeti Genç Osmanlılar’ı ülkeden göndermesi üzerine yine Ziya Paşa ile Londra’ya geçti ve “Hürriyet” isimli gazeteyi yayımladı. 1870 yılında siyasetten uzak durması şartıyla affedilen Namık Kemal, yurda döndü. Sadrazam Ali Paşa’nın ölümü üzerine “İbret” isimli gazeteyi çıkararak yeniden muhalefete başladı. İstanbul’dan uzaklaşması için mutasarrıf olarak Gelibolu’ya atandı. 1872’de İstanbul’a döndü, tiyatroyla ilgilenmeye başladı. “Vatan yahut Silistre” isimli eseri 1 Nisan 1873’te Güllü Agop tiyatrosunda sahnelendi. Bu oyundan sonra İbret gazetesi kapatıldı, Namık Kemal ve arkadaşları sürgüne gönderildi. Hayatının geri kalanını önce Kıbrıs’ta sonra Midilli’de daha sonra da Sakız Adası’nda sürgün olarak geçirdi. 2 Aralık 1888 günü 48 yaşında hayatını kaybetti.
Namık Kemal’in Edebi Kişiliği
- Tanzimat edebiyatı birinci kuşağının en önemli isimlerindendir.
- Şiir, roman, tiyatro, eleştiri, tarih, mektup, makale gibi farklı türlerdeki eserler yazmıştır.
- “Vatan edebiyatı” çığırını başlatmış; sadece kendi kuşağını değil, kendinden sonraki kuşakları da etkilemiş; vatan – millet sevgisiyle doldurduğu gönüllerde “vatan şairi” olarak yaşatılmıştır.
- “Sanat toplum içindir.” görüşünü savunarak halka iyiyi doğruyu anlatmayı amaçlamıştır.
- Romantizm akımından etkilenmiştir.
- Eserlerinde vatan ve millet sevgisinin yanı sıra özgürlük, meşrutiyet, hak, hukuk, adalet, ahlak, aile kavramlarına da geniş yer vermiştir.
- Şiirlerinde coşkulu bir hitabet edası, içten ve cesur bir ses duyulur. Heceyle yazdığı birkaç şiir dışında aruzu kullanmıştır.
- Yeni nazım biçimlerini denediği son birkaç şiirine kadar divan şiiri biçimlerini sürdürmüştür.
- Vatan sevgisi ve hürriyet temalarını işlediği “Hürriyet Kasidesi”, “Vaveyla, “Hilal-i Osman” en önemli şiirleridir.
- En faydalı eğlence gözüyle baktığı tiyatroyu halkın eğitilmesinde bir araç olarak kullanmış; bu nedenle tiyatro eserlerinde halk diline daha çok yaklaşmıştır.
- “İntibah” adlı eseri edebiyatımızın ilk edebi romanımızdır. “Cezmi” adlı eseri ise edebiyat tarihimizdeki ilk tarihi romandır.
- Yeni edebiyatı savunmak amacıyla eski edebiyatımızı en çok eleştiren sanatçı olmuş; bu konuda yazdığı yazılar eleştiri türünün ilk örnekleri arasına girmiştir.
- Özellikle Osmanlı tarihine karşı sevgisinin bir sonucu olarak yazdığı tarih türündeki eserleriyle vatan-millet sevgisini duyurmaya çalışmıştır.
Namık Kemal Eserleri
Tiyatro
Vatan Yahut Silistre
Gülnihal
Âkif Bey
Zavallı Çocuk
Kara Belâ
Celâleddin Harzemşah
Roman
İntibah
Cezmi
Tarih
Bârika-i Zafer
Devr-i İstîlâ
Evrâk-ı Perîşan Serisi
Silistre Muhâsarası
Kanije Muhâsarası
Osmanlı Tarihi Medhali
Edebi Tenkit
Mukaddeme-i Celal
Tahrîb-i Harabat
Takip
İrfan Paşa’ya Mektup
Renan Müdafaanamesi
Namık Kemal’in İlkleri
Tanzimat Edebiyatının en büyük yazarları arasında olan Namık Kemal, sadece dönemi için değil Türk tarihi için de çok büyük bir isimdir. Namık Kemal, Türk edebiyatına da önemli yenilikler getirmiş, Şinasi’den devraldığı edebiyatta yenileşme hareketini başarıyla sürdürmüştür. Namık Kemal, edebiyatımızda önemli ilklere de imza atmıştır. İşte Namık Kemal’in ilkleri:
İlk Edebi Roman: İntibah
İlk Tarihi Roman: Cezmi
Sahnelenen İlk Türk Tiyatrosu: Vatan yahut Silistre
İlk Eleştiri: Lisan-ı Osmanînin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazâtı Şâmildir
