Yaşar Kemal Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Yaşar Kemal, 6 Ekim 1923 tarihinde günümüzde Osmaniye sınırlarında kalan Hemite (Gökçeli) köyünde doğdu. Asıl ismi Kemal Sadık Gökçeli olan yazar, Nigâr Hanım ile çiftçi Sadık Efendi’nin oğludur. Çocukken geçirdiği bir kaza sonucunda sağ gözünü kaybetti. Dört yaşında babasını kaybeden Yaşar Kemal 12 yaşına kadar süren bir kekemeliğe tutuldu. İlkokulu Adana’da okudu. Ortaokul son sınıftayken öğrenimini yanda bırakarak çırçır fabrikasında işçi olarak çalışmak zorunda kaldı. Pamuk ırgatlığı, ırgat katipliği, pirinç tarlasında su bekçiliği, kütüphane memurluğu, vekil öğretmenlik, arzuhalcilik yaptı. 17 yaşından ölümüne değin sosyalist politikanın içinde yer aldı.

1950’de komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla tutuklanıp Kozan Cezaevi’nde bir sene boyunca hapis yattı. 1951’de İstanbul’a yerleşti ve Cumhuriyet gazetesinde fıkra ve röportaj yazarı olarak çalışmaya başladı. 1961 Anayasası’ndan sonra kurulan Türkiye İşçi Partisi’ne (TİP) 1962’de katıldı. 1963’te gazeteciliği bırakarak kendini tümüyle edebiyata adadı.  Şubat 1974’te yetmiş şair ve yazarın ilk toplantısıyla kurulan “Türkiye Yazarlar Sendikası”nın kurucu üyeleri arasında yer aldı. 1995 yılında Alman Der Spiegel dergisinde yayımlanan bir makalesi nedeniyle Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde yargılandı. 28 Şubat 2015 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti.

Yaşar Kemal’in Edebi Kişiliği

• Sanat hayatına ortaokulda yazmaya başladığı şiirleriyle adım atmış, daha sonra toplumcu gerçekçi roman ve hikâyeye yönelmiştir.
• İlk hikâye kitabı “San Sıcak” 1952’de yayımlanmıştır. 22 öyküden oluşan kitapta, Anadolu insaninin sosyal eşitsizlik altında bunalan hazin gerçeğini, Çukurova köylüsünün yaşam mücadelesini anlatmıştır.
• Eserlerinde Anadolu’yu, özellikle Toroslar ve Çukurova bölgesindeki köylülerin/halkın çileli yaşamını, zorluklarla mücadelesini, sömürülüşünü, uğradığı haksızlıkları, kan davalarım, ırgatları ve ağalık-toprak sorunlarını dile getirmiştir.
• 1950’li yıllarda başlayan tarımda makineleşme, şehirde sanayileşmeyle birlikte ağa-köylü, patron-işçi, zengin-fakir çatışmalarını işlemiştir.
• Güçlü bir gözlemle geliştirdiği karakterler genellikle, öğrenim görmemiş, yoksul köylülerdir. Kahramanlarını yerel ağızlarla konuşturarak canlı diyaloglar oluşturmuştur.
• Deyim ve atasözlerinin yer aldığı şiirsel, lirik, yalın, akıcı bir dil kullanmış ve uzun doğa betimlemeleri yapmıştır.
• Pastoral şiiri anımsatan romanlarında Anadolu folklorundan, halk hikayelerinden, efsanelerinden, destan ve masallarından yararlanarak çağdaş bir roman oluşturmuştur.
• Yapıtlarındaki temel kişiler ana çizgilerle belirginlik kazanan psikolojik çözümlemelerle yeterince tanınmayan köy ve kasaba tipleridir.
• Asıl çıkışını dört ciltten oluşan ve ağanın köylüye yaptığı zulmü, köylünün feodaliteye/ağaya başkaldırışını işleyen “İnce Memed” romanıyla yapmıştır. Bu eser aynı zamanda sinemaya uyarlanmış ve oyunlaştırılmıştır.
• 1970’ten sonra yazdığı “Al Gözüm Seyreyle Salih”, “Deniz Küstü”, “Kuşlar da Gitti”, “Kimsecik”, “Kale Kapısı” romanlarında Çukurova’nın dışına çıkarak şehir yaşamını, deniz insanlarını konu edinmiştir. “Al Gözüm Seyreyle Salih”te Karadeniz’in bir kıyı kasabasında Salih adında işsiz güçsüz bir çocuğun gözlemlerini, “Kuşlarda Gitti”de ise İstanbul’un çürüyen, kirlenen yüzünün ve insanlığının yok oluşunu anlatır.
• Birbirinin devamı olan, benzer konuları işleyen “nehir roman”lar yazmıştır.
• Yurt içinde ve yurt dışında birçok ödül kazanmıştır. “İnce Memed” romanıyla 1956’da “Varlık Roman Armağanı”nı, “Demirciler Çarşısı Cinayeti” romanıyla 1974 Madaralı Roman Ödülü’nü almıştır. “Yer Demir Gök Bakır” romanı 1977’de Fransa’da yılın en yabancı romanı seçilmiştir. Ulusal ve uluslararası kuruluşlardan 36 ödül alan ve Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilen sanatçının birçok eseri kırka yakın dile çevrilmiştir.
• Romanlarıyla tanınan Yaşar Kemal, aynı zamanda iyi bir röportaj yazardır. “Bu Diyar Baştan Başa” isimli röportajıyla Gazeteciler Cemiyeti Armağanı’nı almıştır.

Yaşar Kemal Eserleri

Roman
İnce Memed (Dört Cilt)
Teneke
Dağın Öte Yüzü (Orta Direk, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu
Akçasazın Ağaları (Demirciler Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf)
Yılanı Öldürseler
Al Gözüm Seyreyle Salih
Kuşlar da Gitti
Deniz Küstü
Kimsecik (Yağmurcuk Kuşu, Kale Kapısı, Kanın Sesi)
Hüyükteki Nar Ağacı
Bir Ada Hikayesi (Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Karıncanın Su İçtiği, Tanyeri Horozları, Çıplak Deniz Çıplak Ada)
Tek Kanatlı Bir Kuş
Üç Anadolu Efsanesi
Ağrıdağı Efsanesi
Binboğalar Efsanesi
Çakırcalı Efe
Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca (Çocuk Romanı)

Öykü
Sarı Sıcak

Şiir
Bugünlerde Bahar İndi

Röportaj
Yanan Ormanlarda 50 Gün
Çukurova Yana Yana
Peri Bacaları
Bu Diyar Baştan Başa
Bir Bulut Kaynıyor
Allahın Askerleri
Röportaj Yazarlığında 60 Yıl
Çocuklar İnsandır