Ahmedi Dai Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

İLGİLİ YAZILAR

Hayatı

Ahmedi Dai, 14 yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarında yaşamış bir divan şairidir. Sehi Bey’in “Heşt Behişt”i başta olmak üzere, ondan bahseden kaynaklardan anlaşıldığına göre Ahmedi Dai, Germiyanlıdır. Babasının adı İbrâhim, dedesinin adı Mehmed’dir. Bir süre kadılık yaptıktan sonra, Germiyan’ın Osmanlı’ya katılmasıyla beraber Osmanlı sarayına intisab etmiştir. Emir Süleyman, Birinci Mehmet ve İkinci Murat devirlerinde yaşamış, ismi geçen hükümdarlara şiirler sunmuştur. Ölüm tarihi hakkında net bir bilgi yoktur. Ancak bilinen son eseri 1421 yılına aittir. Ayrıca hayatının son dönemini Bursa’da geçirdiğine dair kuvvetli deliller bulunmaktadır. Bursa’da onun adıyla anılan bir cami, bir mahalle ve bir hamam vardır.

Ahmedi Dai Edebi Kişiliği

Ahmed-i Dai, 15. yüzyıl divan şairlerindendir.
Hem Türkçe hem Farsça şiirler yazan şairin bu iki dilde de divanı bulunmaktadır. İran şiirini iyi derecede bildiği anlaşılmaktadır.
Şiirlerinde ahenk ve söyleyiş incelikleri göze çarpmaktadır. Bu bakımdan Anadolu’daki Türkçe şiirin kurucuları arasında gösterilmektedir. Sade, samimi bir üslupla yazdığı şiirlerinde 15. yüzyıl Türkçesinin tüm özellikleri görülmektedir.
Şiir alanındaki başarısını nesirde de göstermiştir. Mesnevi, evliya tezkiresi, rüya tâbiri, fıkıh, tefsir, inşâ örnekleri, tıp, astronomi, lugat ve hadis örnekleri gibi farklı türlerde önemli eserlere imza atmıştır. Bu kadar farklı alanlarda eserler yazması onun ne kadar geniş bir bilgi birikimine sahip olduğunu göstermektedir.
En önemli eseri “Çengnâme” isimli mesnevisidir. 1446 beyitten oluşan bu eser, aruzun “mefâîlün mefâîlün feûlün” kalıbıyla yazılmıştır. Bu eserde, çeng adı verilen, Türklere ait bir müzik aletinin yapısı anlatılmıştır.

Ahmedi Dai’nin Eserleri

Türkçe Divan
Farsça Divan
Çengname
Uḳūdü’l-cevâhir
Câmasbnâme
Tercüme-i Tefsîr-i Ebü’l-Leys es-Semerkandî
Miftâhu’l-cenne
Tercüme-i Kitâbü’t-Ta‘bîrnâme
Tercüme-i Eşkâl-i Nasîr-i Tûsî
Teressül
Tercüme-i Tezkiretü’l-evliyâ
Tercüme-i Tıbb-ı Nebevî
Vesîletü’l-mülûk fî ehli’s-sülûk