Necati Cumalı Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri

Hayatı

Necati Cumalı, 13 Ocak 1921 tarihinde günümüzde Yunanistan sınırları içinde kalan Cuma köyünde doğdu. 1923 yılında yapılan mübadele sonucunda ailesi ile birlikte İzmir’e yerleşti. Ortaöğrenimini 1938’de İzmir Atatürk Lisesi’nde tamamladıktan sonra Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne girdi. Bir süre Toprak Mahsulleri Ofisi’nde çalıştıktan sonra askere gitti. Askerden döndükten sonra Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. 1949 Yılında bu görevinden de ayrılarak İzmir’e döndü, avukatlık yapmaya başladı. 1957’de Paris’e gitti. İki yıl boyunca Türkiye’nin Paris Büyükelçiliği basın ataşeliğinde çalıştı. Daha sonra yurda dönerek İstanbul’a yerleşti. Necati Cumalı, 10 Ocak 2001 tarihinde yakalandığı karaciğer kanseri nedeniyle İstanbul’da yaşama veda etti.

Necati Cumalı’nın Edebi Kişiliği

• Necati Cumalı, Cumhuriyet döneminin önemli yazarlarındandır.
• Şiir, roman, hikâye, tiyatro türlerinde eserler vermiştir.
• Roman ve öykülerinde çoğunlukla Ege bölgesindeki köy, kasaba insanlarının yaşamını anlatmıştır. Gözlem ve izlenim hatıralarıyla dolu romanlarında mizahi bir üslup benimsemiştir.
• Romanlarındaki insan tipleri aydınlar ve kasaba halkıdır.
• “Zeliş” adlı romanında 20. yüzyılda Ege Bölgesi’nde tarıma dayalı hayat süren insanların hayatlarından kesitler sunmakla beraber, özünde iki genç insanın yaşamış olduğu zorlu aşk serüvenini konu edinir.
• Yazarın ikinci romanı “Yağmur ve Topraklar”da yine bir aşk hikâyesi üzerinden sosyal meselelere yer verir.
• Yazarın tütün işçilerinin hayatlarını konu edinen bir diğer romanı “Acı Tütün”dür. Eser tütün ekicilerinin umutlarını ve umutlarına ulaşmanın doğurmuş olduğu isyanı konu edinir.
• “Aşk da Gezer” ahlakî düzenin çöküşü üzerine kurulmuş bir eserdir. Romanda kahramanların karmaşık aşk ilişkileri, kıskançlıkları, düzensiz hayatları, değer yargılarındaki zayıflık ve eğlenceye düşkünlükleri anlatılır.
• Boş Beşik, Yürüyen Geceyi Dinle gibi oyunları lirik oyunlardır.
• “Boş Beşik” adlı oyunu konusunu “Boş Beşik ve Ak Kuş” adlı halk hikâyesinden alır. Çocuğu olmayan Fatma’nın gelenekler karşısındaki mutsuzluğunu anlatır.
• “Mine” adlı oyununda kasabanın çevre şartlarına uyumsuz görünen kadının namusuna dil uzatılışını konu edinir. Gazetedeki bir cinayet haberinden yola çıkılarak yazılmış bir oyundur.
• “Derya Gülü” oyununda yaşlı kocasından kurtulmak isteyen Meryem’in cinayeti göze almasını işler.
• “Susuz Yaz”da ise namus intikamını kanla alan kadını; “Ezik Otlar”da hayatlarını başka yerlerde kazanmak için yerinden yurdundan ayrılan insanların ıstırabını–ağabeyi ölen, sevdiği adam hapse giren Gülsüm’ün acılarını anlatır. Bu eser iki defa sinemaya uyarlanmıştır.
• “Masalar”, “Bakanı Bekliyoruz” ve “Tehlikeli Güvercin” yazarın siyasi içerikli oyunlarıdır. Bu eserlerinde bürokratların iç yüzünü ele almıştır.
• Necati Cumalı ayrıca Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu” adlı romanını tiyatroya uyarlamıştır.

Necati Cumalı Eserleri

Roman
Tütün Zamanı
Yağmurlar ve Topraklar
Acı Tütün
Aşk da Gezer
Üç Minik Serçem
Viran Dağlar

Hikâye
Susuz Yaz
Ay Büyürken Uyuyamam
Yalnız Kadın
Değişik Gözle
Makedonya 1900
Kente İnen Kaplanlar
Dila Hanım
Revizyonist
Yakubun Koyunları
Aylı Bıçak (Bu hikâyeler “Makedonya 1900” adlı kitapta toplanmıştır.)

Tiyatro
Boş Beşik
Ezik Otlar
Vur Emri
Nalınlar
Yaralı Geyik
Derya Gülü
Mine, Masalar
Bakanı Bekliyoruz
Tehlikeli Güvercin
Kristof Kolomb’un Yumurtası
Yürüyen Geceyi Dinle
İş Karar Vermekte
Vatan Vatan Diye
Aşk Duvarı
Devetabanı
Yeni Çıkan Şarkılar
Zorla İspanyol